Misjka / Edward van de Vendel & Anoush Elman ; met tekeningen van Annet Schaap

Roya en haar familie hebben eindelijk een huis in Nederland, met alles erop en eraan en helemaal voor zichzelf, en zelfs met een tuin. Maar volgens Roya ontbreekt er nog wat: ‘Bij een huis hoort een huisdier. Dat vind ik’.

Haar broers brullen allerlei gekke dieren die volgens hen in aanmerking komen, zoals een komodovaraan, maar je ziet het al op de kaft wat het wordt: een meisje houdt heel teder een heel klein wit konijntje vast. Ze gaan met zijn allen naar de dierenwinkel, die eigenlijk te klein is voor de hele familie en de drukke broers maken het winkelmeisje zenuwachtig. Het is zo geweldig beschreven dat je er helemaal bij bent en meteen moet smelten en/of lachen om Roya en haar broers.

Iedereen in het gezin is enorm dol op het kleine konijntje dat meteen door Roya Misjka wordt genoemd. Allemaal willen ze het knuffelen en Roya en haar broers beginnen zelfs verhalen aan het konijntje en elkaar te vertellen over hun vlucht uit Afghanistan. Als vader, die tot nu toe zweeg over deze tijd, toevallig binnenkomt, begint zelfs hij te vertellen. Roya was zo klein, dat ze het zich allemaal niet herinnert en eindelijk hoort ze er nu over, zowel over mooie en grappige momenten als over nare, angstige en verdrietige.

Roya zou haar spreekbeurt houden over het dwergkonijntje, maar dan slaat het noodlot toe: ‘s morgens staat het hok open en Misjka is weg. De hele familie start een grote zoekactie op. School en werk zijn even niet belangrijk meer. Ik zal verder niet spoileren, maar het het komt gelukkig goed en met een wel heel bijzondere spreekbeurt op het einde.

Annet Schaap heeft de illustraties verzorgd: in warme kleuren (donkergroen, bruin, rood en beige) komen om beurten alle gezinsleden voorbij, allemaal zien ze er lief uit, en allemaal hebben ze het konijntje liefdevol vast. Ik kom er niet helemaal uit waarmee of hoe ze zijn gemaakt, maar dat maakt ook niet uit. Ik vind ze heel mooi bij het boek passen en de sfeer versterken.

In 2008 kwam het boek De Gelukvinder uit, geschreven door Edward van de Vendel, samen met Anoush Elman. Het was het eerste boek in de Slash-serie, een serie waarbij een jeugdboekenschrijver samen met een bijzondere jongere het ware, en vaak heftige, verhaal van die jongere beschrijft: een initiatief van Edward van de Vendel omdat literaire boeken voor jongeren vaak te ver van de maatschappelijke werkelijkheid af stonden.

In De Gelukvinder wordt het verhaal beschreven van Anoush Elman, die met zijn familie vanuit Afghanistan naar Nederland vlucht: een langdurige, akelige en gevaarlijke vlucht uitkomend in Nederland waar het nog vele jaren duurt voor ze zekerheid hebben dat ze mogen blijven. Ik weet niet eens meer zeker of die zekerheid er überhaupt was op het einde van het boek, want ik las het een flinke tijd geleden. Bijgebleven is me dat ik het een prachtig boek vond, maar ook schokkend: vooral de koude douche van de onwelkome Nederlandse bureaucratie. Voor die tijd wist ik niet dat het zo erg was, dat de ellende, de onzekerheid en het niet verder kunnen met je leven zo langdurig was.

Maar nu, na veertien jaar, is daar een soort vervolg. Weer door Edward van de Vendel en Anoush Elman, maar nu beschreven vanuit het kleine zusje en voor veel jongere kinderen dan De Gelukvinder. Prima dus los te lezen, maar ik zou iedereen ouder dan 13 jaar die Misjka wil lezen van harte aanraden eerst De Gelukvinder te lezen. Maar Misjka (met of zonder De Gelukvinder) is een ongelooflijk lief verhaal, over een heel warm gezin dat je meteen in je hart sluit, een verhaal dat niet alleen over een meisje en haar konijntje gaat, maar ook over herinneringen, vluchten, voor elkaar zorgen, opnieuw beginnen, samen verdergaan. Het is ook regelmatig bijzonder grappig, maar vooral zò mooi geschreven. Ik ben van begin tot eind gesmolten. Een boek voor kinderen vanaf circa. 8 jaar, om zelf te lezen, om voor te lezen, thuis, in de klas, en voor volwassenen. En ik ben niet de enige enthousiasteling: dit jaar verschenen en het stond nu al in de GVP top 100, én het staat op de longlist voor de Boon literatuurprijs. Aanvulling: wint de Boon literatuurlijst en krijgt in juni 2023 een Zilveren Griffel én Penseel. Aanvulling 2: Gouden Griffel 2023!