Smaakspoken : het geheim van de zeven smaken / Daan Faber & José Luis García Lechner

Pucks woont samen met vader Maro boven zijn restaurant. Chef Maro is buitengewoon druk en wil niet dat Puck in de keuken komt of zich met het koken bemoeit: ‘Puck, je bent pas negen en je wilt veel meer dan je kunt. Wie nog niet kan proeven, kan niet koken. Basta!’ Hij kijkt weinig naar haar om, terwijl ze elkaar eigenlijk heel hard nodig hebben: Pucks moeder is overleden en ze missen haar enorm.

Puck is heel boos en verdrietig: toen mama er nog was mocht ze helpen en proeven in de keuken. Hoe kan ze het nu leren dan?! Maar dan verschijnen er om beurten, als in het kerstverhaal van Charles Dickens, een aantal geesten. Of eigenlijk: de smaakspoken. Niet om haar te waarschuwen en te zorgen dat zij haar leven betert, maar om haar te helpen haar smaak / het proeven te verbeteren.

Eerst verschijnt het spook van het zout, dan die van pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet. De smaakspoken nemen Puck allemaal op hun eigen wijze mee en laten haar zien en proeven wat die smaak in zijn eentje doet, maar vooral wat het in combinatie doet en wat dat oplevert.

Dit alles wordt heel feestelijk en zwierig gebracht. Puck komt terecht op de bodem van een opgedroogde zee, onderaan de voet van een vulkaan, bij een rappende kok op een uitzinnig kookfeest in een Paradiso-achtige gelegenheid, tussen de olijfbomen in het oude Griekenland, op een drukke markt vol eetkramen in Japan, in hun eigen plantenkas die flink verwaarloosd is sinds de dood van haar moeder maar die plotseling helemaal opleeft en op een verlaten kermis waar haar moeder het zoete smaakspook is. De vrolijke, kleurrijke illustraties van José Luis García Lechner die rijkelijk aanwezig zijn, maken alles nog feestelijker.

Het verhaal heeft zowel een verdrietige, als een vrolijke kant. Het verlies van en verdriet om de moeder speelt steeds mee, maar voert niet de boventoon. Aan het einde is Puck jarig, en heeft Maro eindelijk een knop in zijn hoofd kunnen omzetten: samen gaan ze verder, met een schitterde foto van mama aan de muur van het restaurant dat vol zit met bekende gezichten en met een enorme feesttaart waarin alle smaken zijn verwerkt, bedacht door Puck. Wat een vrolijk en hoopvol happy end!

Daarna komen nog ‘Pucks proefnoties geheim!’ waarin meer achtergrondinformatie staat over de smaakspoken, de smaken en bij iedere smaak als afsluiting een proeftip. Smaakspoken is dus niet alleen een geweldig leesboek, maar ook leerzaam. Vanwege het informatieve gehalte is het in de bibliotheken ingedeeld bij de informatieve boeken (zintuigen) en komt het daar helaas niet erg uit de kast. Een boek dus om te onthouden, in handen te drukken en in het zonnetje te zetten, want dat verdient het.

Sterker nog: Smaakspoken kreeg dit jaar een Bronzen Penseel voor de illustraties en heeft onlangs de Jenny Smelik-IBBY Prijs gewonnen. Met deze prijs wordt beoogd culturele diversiteit in Nederlandstalige jeugdliteratuur aan te moedigen en zo een inclusief boekenaanbod te bevorderen waarin elk kind zich kan herkennen. Uit het juryrapport: “Culturele diversiteit is in dit boek niet de invalshoek, maar als je het verhaal gelezen hebt, ben je vele levens, gedaanten, inzichten, geuren en smaken rijker. (…) In de verrukkelijke, hoopgevende ontknoping komen alle emoties, kleuren, geuren, smaken en culturen samen in één spectaculair nieuw gerecht.” Als dat geen aanbeveling is…

Bijzonder is dat Smaakspoken met twee verschillende kaften is uitgegeven. Als ik het goed begrijp eerst met bovenstaande kaftfoto. Want op de site van uitgever Volt zie ik bij onderstaande kaft: “Nu met een splinternieuwe cover!” Ik word daar heel benieuwd van: waarom was er een nieuwe kaftillustratie nodig? Persoonlijk vind ik de eerste meer passen bij de sprankelende veelkleurigheid van het boek en denk ook dat die eerder in het oog springt. Smaken verschillen natuurlijk, en dit is sowieso een boek dat meer voorgeschoteld en geproefd zou mogen worden.