Applaus voor mijn vinger / Erik van Os ; met illustraties van Jan Jutte

Op deze kaftafbeelding zie je het al, maar op het exemplaar dat ik in handen had zat de prijs nog niet verwerkt (wel de sticker Getipt door De Grote Vriendelijke Podcast die ik er zelf op heb geplakt). Ik moest het even opzoeken: had deze dichtbundel voor pubers nu een Zilveren Griffel of Zilveren Penseel gewonnen? Het had volgens mij allebei gekund. Maar het was dus een Zilveren Griffel, voor de tekst.

Lui

Allerlei onderwerpen komen langs in deze bundel met gedichten die voor een deel eerder zijn verschenen (zonder lijst van welke en waarin, want “is er wel iemand die dat tot op de letter wil weten? Of is de dichter er misschien te lui voor”, staat als aantekening achterin het boek). De inspiratie voor de gedichten kwam van het bezoeken van scholen in het voortgezet onderwijs. En bij deze doelgroep denk ik ook niet dat er veel zitten te wachten op zo’n lijst. De volwassen lezers waarschijnlijk wel. Maar waarom eigenlijk?

Mobieltjes

Gedichten over moeders (in positieve en minder positieve zin), mobieltjes (zeggen jongeren dat nog? Dit gedicht heeft in ieder geval eerst in tijdschrift Dichter gestaan, wat jaren terug. Wellicht dat jongeren toen nog ‘mobieltjes’ zeiden), zussen, vakantie, de leeslijst en “haar van Nederlands”, school en stomme vakken, mooie dingen die je toevallig ziet, konijntjes die dood zijn gegaan, chagrijnige buren, rijkdom en armoede, geluk en ongelukkig zijn, ellende tussen ouders en gescheiden ouders, verliefdheid en afknappers en liefdesverdriet, moeite met spreken in groepen, moeite met formuleren wat je wilt zeggen.

Gymles

De gedichten lopen fijn, zijn goed leesbaar, zijn herkenbaar, lief, grappig, grimmig en soms ook verdrietig of pijnlijk. “Wie als laatste wordt gekozen – bij de gymles is in elk geval nog – laatste. Ik word niet gekozen. Laat mij – in touwen klimmen en handen en benen – glijden brandend naar beneden – de ontvangsthal in van het gejoel.” Ik zeg: pijnlijk herkenbaar. Tien van de gedichten zijn ook als lied te beluisteren op verschillende kanalen. Mooi, maar ik vond het ook wat droevig klinken. Maar luister vooral niet naar mij: luister naar de liedjes en oordeel zelf.

Mooi meisje

De illustraties van Jan Jutte zijn een feest om te zien, een feest van kleur en verschillende stijlen. Sommige zijn overduidelijk herkenbaar als Jan Juttes, andere zou ik niet herkend hebben als van zijn hand. Een deel is geïnspireerd op bekende schilders denk ik, maar waarschijnlijk heb ik dat gewoon eerder gehoord bij De Grote Vriendelijke Podcast en is dat in mijn achterhoofd blijven hangen. Nou ben ik absoluut geen kunstkenner, dus ik heb geen rijtje voorbeelden. Verder dan Picasso en Warhol (of in ieder geval Pop Art) kom ik niet. De gedichten en illustraties vullen elkaar geweldig aan. Bij de Pop Art-illustratie zie je bijvoorbeeld een mooi meisje in de trein, in verschillende vrolijke kleuren, waarbij het geelblonde haar van het meisje het meest opvalt. Voor haar staat in sombere tinten een jongen verbijsterd te kijken. Het eind van het gedicht vertelt waarom hij zo kijkt. Die combinatie maakt het extra grappig.

Drukte

Ik had graag het boek voorgelegd aan iemand uit de doelgroep, iemand die ook nog eens erg van kunst houdt. Dat wilde de doelgoep wel, maar was helaas toch te druk en afgeleid. Het geeft niet, want – hoe passend – ook daar kan ik een gedicht over vinden: Drukte, dat heel mooi eindigt met een oma die tegen haar kleindochter zegt, over haar moeder: “Jij bent haar drukte van belang”. Ik denk dat deze bundel niet alleen mooi is voor pubers vanaf ca. 11 jaar, maar ook voor volwassenen: iedereen die een puber is geweest en/of die er een of meerdere heeft.