Gozert / Pieter Koolwijk ; met illustraties van Linde Faas

Ties heeft een beste vriend. Hij noemt hem Gozert, want hij heeft eigenlijk geen idee hoe zijn vriend heet: hij krijgt nooit een normaal antwoord als hij het vraagt. Eigenlijk is er sowieso niets normaal met Gozert in de buurt: het leven is één groot avontuur, met trollen en heksen die verslagen moeten worden, monsters in de sloot en ontvoerde kinderen die bevrijd moeten worden.

Er zijn alleen twee problemen met Gozert. De eerste: behalve Ties kan niemand Gozert zien. Volgens de grote mensen is het een fantasievriend, volgens Ties bestaat hij echt en is Gozert dus kennelijk onzichtbaar voor anderen. Het tweede probleem: onder invloed van Gozert doet Ties allerlei dingen die niet mogen of niet door de beugel kunnen. Dat tweede probleem gaat van kwaad tot erger en begint gevaarlijk te worden.

In den beginne doet de vriendschap tussen Ties en Gozert denken aan bijvoorbeeld Casper en Hobbes: jongetje Casper beleeft allerlei avonturen en bedenkt een hoop idiote dingen samen met zijn grote, menselijke tijger Hobbes. Zodra er een ander persoon het in het stripverhaal in beeld raakt zie je Hobbes zoals de anderen hem zien: een aanzienlijk kleinere en levenloze tijgerknuffel. Waar de ouders van Casper veelal moe en chagrijnig van Casper en zijn fantastische avonturen worden, beginnen de ouders van Ties zich steeds ernstiger zorgen te maken. Zelfs zijn vader, die er een tijd nog wel de humor van kon inzien, wil hulp inschakelen.

Als lezer verplaatst je je zowel in de ouders (want het is zorgwekkend en kan zo niet verder) als in Ties: zijn leven wordt duidelijk enorm veel leuker met Gozert. Hoe zou hij het moeten redden zonder hem: Ties heeft totaal geen vrienden, en hoe leuk is het leven nog voor hem zonder alle bizarre avonturen, monsters, kastelen en kleurrijke verkleedpartijen? In de meeste boeken waarin fantasievriendjes voorkomen zijn deze er tijdelijk om het kind te helpen, zoals Meneer Beer bij Arthur die het erg moeilijk heeft met zijn autistische broertje, reuzekat Crenshaw die opduikt als Jackson en zijn familie opnieuw uit huis gezet dreigen te worden en, misschien wel mijn lievelings fictieve fantasievriendje: Budo, die het zwaar autische jongetje Max bijstaat en hem uiteindelijk zelfs moet redden uit de handen van een kwaadwillende in Herinneringen van een denkbeeldig vriendje van Matthew Dicks. Maar hoe zit het met Gozert? Hij lijkt niet tijdelijk maar chronisch. En helpt hij Ties, of is hij schadelijk?

Het knappe van Gozert is dat het een verhaal met twee kanten is: de spetterende en hilarische ‘over de top’-avonturen van Ties en Gozert, die steevast eindigen met een paniekerig: ‘Missie afbreken!’ omdat uiteindelijk alles altijd verkeerd gaat. Dit met geweldige illustraties van Linde Faas, die alle boeken van Pieter Koolwijk heeft geïllustreerd, die de fantastische, kleurrijke wereld die alleen Ties ziet mooi laat zien. En aan de andere kant leef je mee met de ouders en hun zorgen. Het is een boek dat je laat nadenken over vragen als: In hoeverre mag je ‘anders’ zijn? Is het erg? Vanaf welke leeftijd is een fantasievriendje niet schattig meer, maar zorgwekkend? Wanneer moet er ingegrepen worden? Wat is het belang van het kind? Wiens belang is groter: dat van de ouders of het kind? En in het geval van Ties: is er een mogelijke oplossing die voor beide partijen goed is of zit dat er niet in?

Gozert won onlangs terecht de Gouden Griffel 2021. Niet ieder boek dat een Griffel wint is voor een breed publiek heel erg leuk / goed leesbaar. Gozert wel. Alleen niet echt een reclame voor de jeugdzorg, dus wellicht niet helemaal een aanrader voor kinderen die hulp nodig hebben en daar al tegenop zien. Inmiddels is er ook een vervolg: het verhaal gaat verder met het boek Luna: een meisje dat samen met Ties in Huize Hoopvol verbleef.