De weg naar morgenochtend : een beeldverhaal / Joke van Leeuwen

“Meer dan honderd jaar geleden moesten veel meisjes op hun twaalfde van school af om te gaan werken voor een mevrouw”, aldus een kort voorwoord. Zo ook de oma van Joke van Leeuwen, aan wie dit beeldverhaal is opgedragen. Het verhaal gaat over de twaalfjarige Veertje en beschrijft/verbeeldt de nacht voordat ze haar eerste werkdag heeft.

Wennen

De weg naar morgenochtend tekent de woelige en bizarre nacht die vooraf gaat aan die eerste werkdag, die eerste dag van een nieuw leven. Veertje wordt, zodra ze in bed ligt, weer door haar moeder uit bed gehaald: “Morgenochtend kun je geen kind meer zijn, Veertje. Morgenochtend moet je gaan werken voor je brood.” Om te wennen aan de wereld en aan het moeten, wordt Veertje opgehaald door een mevrouw die haar meeneemt “naar morgen”.

Stempels

Het moet niet gekker worden. Mag dat arme kind niet gewoon een goede nacht slapen? Maar het wordt veel gekker. Wat volgt is een nacht vol vreemde gebeurtenissen en vreemde ontmoetingen, stempels die verdiend moeten worden, mensen die aanvankelijk hulp bieden maar er meestal wel wat voor terug willen. Veertje voelt zich verdwaald, en probeert terug thuis te komen, want “thuis weet ik tenminste waar ik ben”.

Kleur

Wie Joke van Leeuwen kent, weet dat ze al tientallen jaren een kei is in tekst- en beeldcombinaties, waarbij er stripachtig beeld en tekst door elkaar samengaan, verhalen binnen verhalen te vinden zijn, speels en geweldig. Vroeger waren de tekeningen met de hand en zwart/wit, tegenwoordig in kleur en volgens mij ook met digitale mogelijkheden gemaakt.

Schilderij

De kaft van De weg naar morgenochtend ziet eruit als een schilderij: met veel blauw een huisje in de donkere nacht aan een kanaal. De maan weerspiegelt in het water. Gaan we een schilderij in? Mij trekt het aan. In het boek zijn de illustraties van verschillende groottes: soms zes illustraties op een pagina, soms beslaan ze de hele bladzijde. Er zitten echt schitterende afbeeldingen tussen, en geweldige details. Het drieluik met Veertje die onwel zit te zijn op de wc nadat ze per ongeluk alcohol heeft gedronken zou ik graag ingelijst aan mijn muur willen hangen, en ook zou ik wel zilveren deurknoppen met handjes en lampjes met bungelende engeltjes willen.

Giraf

Het verhaal is absurdistisch. Er lijken allerlei losse dingen te gebeuren, maar samenhang vind je in de illustraties, zoals bijvoorbeeld de steeds opduikende giraf, of het huisje met de boom uit het dak. Maar ook in het terugkerende stempel-gebeuren en de strenge mevrouw met het hoedje. Er worden verhalen verteld binnen het verhaal, en tot twee keer toe hanteert Joke van Leeuwen ineens een totaal andere tekenstijl om iets te vertellen.

Doelgroep

Het boek verdient langzaam lezen en goed kijken. Ik heb het een tweede keer gelezen/bekeken omdat ik het graag beter wilde opnemen. Dit prachtige en bizarre beeldverhaal is totaal wat anders dan anders. Het enige waar het aan doet denken zijn de (jeugd)boeken van Joke van Leeuwen zelf. Maar wie is hier de doelgroep? Veertje is twaalf en het boek is dan ook ingedeeld bij de C-boeken (12-15 jaar). Omdat het een beeldverhaal is, heb ik het bij de C-boeken op het Makkelijk Lezen Plein geplaatst. Maar ik denk dat het voor liefhebbers/fijnproevers vanaf 9 jaar t/m volwassenen een aanrader is.

Bedachtzaam

Voor wie Joke van Leeuwen nog niet kent, is alleen al het overzicht achterin het boek interessant: drie oeuvre-prijzen, en een flinke lijst “een keuze uit het werk van” kinderboeken én volwassenboeken, waarbij de vele prijzen die ze gewonnen heeft zijn vermeld. Helaas zijn niet al deze mooie titels meer verkrijgbaar. Wie de oudere titels nog in de bibliotheekcollectie heeft, moet heel bedachtzaam zijn met afschrijven van deze titels.