Vuurtorenbeer / Mathilde Stein ; met illustraties van Piet Grobler

Wat jaren terug maakte Mathilde Stein prentenboeken. De eerste en bekendste is Bang mannetje, met illustraties van Mies van Hout, uit 2005. Meerdere van deze boeken wonnen een prijs: de Kinderboekwinkelprijs en drie keer een Vlag&Wimpel (nou voorruit: waarvan minstens eentje voor de illustraties, maar daardoor had ik het wel onthouden). Daarna bleef het tien jaar stil, maar sinds een jaartje of twee is Mathilde Stein terug, met als specialiteit: boeken voor kinderen rond ca. 7 jaar (een ietsje oudere doelgroep dus) en dan daarmee ook weer in de prijzen vallen: Pluk en Pluis (Zilveren Griffels 2023), Maksie (genomineerd Woutertje Pieterse Prijs 2024) en nu Vuurtorenbeer ook weer een Zilveren Griffel. Alleen Peetje en Flieflo en de verdwaalde superstinker heeft (nog) geen prijs of nominatie. Maar het boek is van dit jaar, dus wie weet wat nog gaat komen?

Gelukkig

Vuurtorenbeer is een gelukkige beer: hij geniet van zijn leven als vuurtorenwachter op een piepklein eilandje. Hij surft op de golven, verzamelt mooie schelpen voor zijn verzameling, speelt met zijn zeehondvriend Marius en beklimt iedere avond vrolijk alle trappen van zijn vuurtoren om het licht aan te zetten en van het uitzicht te genieten.

De krant

Eens in de zoveel tijd komt het postbootje met nieuwe voorraad, post en de kranten van de afgelopen periode. Er staat een nieuwe serie in de krant: over de heldhaftige avonturen van Avonturenbeer, over de monsters die hij verslaat en iedereen die hij redt op allerlei spannende plekken op de wereld.

Saai

Vuurtorenbeer gaat helemaal op in de avonturen om vervolgens weg te zakken in (niet zo benoemd, maar voor de volwassen [voor]lezer wel duidelijk) een depressie: zijn leven en het eilandje lijken ineens enorm plat en saai en Vuurtorenbeer heeft nergens meer zin in en doet ook niks meer.

Storm

Maar dan steekt er een storm op, en wordt Vuurtorenbeer gewekt uit zijn apathische toestand: dolblij rent bij rond om de boel te redderen en vooral de lamp aan te houden. Als hij hulpgeroep vanaf zee hoort, gaat hij met gevaar voor eigen leven de woeste zee op om de drenkeling te redden.

Drenkeling

De drenkeling blijkt zowaar zijn grote held Avonturenbeer te zijn. Die zich helaas vrij snel ontpopt tot verwende diva, zeurkous en opschepper. Hij laat Vuurtorenbeer alles alleen doen, vreet al het eten op en blijft maar doorgaan over zijn ongeloofwaardige, mythische heldendaden.

Spanning

Het is wachten op de postboot die Avonturenbeer mee kan nemen, weg van het eilandje, en ondertussen loopt de spanning tussen de twee beren steeds meer op. De film The Lighthouse begon zich in mijn hoofd op te dringen: een zwarte psychologische horrorfilm over twee mannen op een vuurtoreneilandje die op elkaar zijn aangewezen, en steeds meer moeite hebben om hun verstand niet te verliezen en elkaar niets aan te doen.

Door het lint

Als Vuurtorenbeer de leugens ontdekt die Avonturenbeer over hem en de redding heeft geschreven, gaat hij helemaal door het lint. Met een illustratie erbij van een woedende Vuurtorenbeer die Avonturenbeer bij de strot grijp, bovenop de vuurtoren. Op dat moment vroeg ik mij serieus af of Mathilde Stein die film heeft gezien, en of die haar toen geÏnspireerd had om een kinderboek te maken voor jonge lezertjes. Het zou mij een goeie grap lijken.

Bange poeperd

Maar waar de film ver verwijderd moet blijven van kinderen en ik ook volwassenen ken die deze film veel te eng zouden vinden, is dit boek zeker een aanrader voor kinderen vanaf ca. 7 jaar. Het is lekker spannend, het is grappig, en in tegenstelling tot The Lighthouse komt alles nog beter dan goed. Alles wat Vuurtorenbeer wil is eerlijkheid, en die krijgt hij eindelijk. En zodra Avonturenbeer eindelijk uit de kast is gekomen als ‘gewoon een bange poeperd’ is hij meteen ook een stuk leuker en kunnen ze het prima met elkaar vinden.

Spannend

De illustraties van de Zuid-Afrikaanse Piet Gobler zijn geestig en kinderlijk. Hier en daar is wild en vrolijk gekrast met een potlood, om wolken te maken of iets in te kleuren. De storm op zee is donker en spannend verbeeld. Ik zou de illustraties niet direct hebben herkend als zijnde van zijn hand. De boeken die ik van hem ken hebben een in mijn ogen behoorlijk Afrikaans tintje, zijn kleuriger, mensen hebben vaak spillebenen die dansen of rennen en er zitten vaak heel geestig getekende vogeltjes in (met als hoogtepunt het supergrappige Het vogeltjes ABC, dat nodig eens heruitgegeven mag worden). De stijl en kleuren die bij Vuurtorenbeer zijn gebruikt, passen juist weer heel goed bij dit verhaal.

Combinatie

Wat maakt de boeken van Mathilde Stein nu zo prijswinnend? Ik denk de combinatie van een lekker écht spannend avontuur, in een goed verhaal met mooie zinnen, en de nodige humor. De teksten zijn geschikt voor zelf lezen én voorlezen. De boeken lijken allemaal niet op elkaar, mede omdat er steeds weer met andere (geweldige) illustratoren is samengewerkt. Wat vooral overeenkomt is dus de mooite en dat de (nieuwe) boeken allemaal voor kinderen vanaf ca. 7 jaar zijn.