Terra Ultima : de ontdekking van een onbekend continent / Raoul Deleo ; samengesteld en ingeleid door Noah J. Stern

Terra Ultima

‘Dit boek had misschien beter niet kunnen bestaan’. Dr. Noah J. Stern, bioloog en erelid van het Koninklijk Genootschap der Wetenschappen, lid van de expeditie naar Terra Australis is een man van zijn woord: hij heeft ingestemd om mee te werken aan het boek van Raoul Deleo. Die taak blijkt een heel stuk zwaarder dan hij had gedacht: Deleo stuurt hem vijf ‘kloeke’ hutkoffers gevuld met zo’n beetje alles wat zich tijdens het inpakken in het archief van Deleo bevond (inclusief een laars, een theebuiltje, boodschappenbriefjes, gereedschap etc.). Het is een ongeorganiseerde bende. Maar Stern betwijfelt vooral, als zijn werk klaar is, of zij niet teveel prijs hebben gegeven.

Ontdekkingsreiziger Raoul Deleo heeft een nieuw continent ontdekt: Terra Ultima. Drie expedities onderneemt hij er naartoe, en maakt daar veel aantekeningen en illustraties van de gebieden en vooral van de bijzondere dieren die daar leven. Uit angst dat anderen Terra Ultima zullen bezoeken en de flora en fauna zullen verstoren, houdt hij het (en vooral de locatie) zoveel mogelijk geheim. Maar uiteindelijk, nadat Stern zichzelf heeft aangeboden, laat hij van zijn bevindingen een boek maken.

Het resultaat is een heel groot, luxe uitgevoerd boek, met wonderschone illustraties. Het wordt gebracht alsof alles waargebeurd is en het een wetenschappelijk werk is, met inleiding door Dr. Noah J Stern die hierin ook zijn twijfels en beweegredenen uiteenzet, met landkaarten, een nawoord, fylogenetische stamboom en register met zowel de wetenschappelijke namen als de Nederlandse namen van de ontdekte dieren. Behalve de illustraties van de dieren (die steeds wonderlijke combinaties zijn van bij ons bekende dieren), zijn er ook illustraties van oude folders, foto’s, kaartjes en labels, landkaarten, krantenartikelen en uitnodigingen. Raoul Deleo is het pseudoniem van van Raoul de Leeuw, een Nederlandse illustrator en animator. Wie Noah J. Stern is is vooralsnog nog onontdekt.

Dit bijzondere, boeiende en gekke quasiwetenschappelijke reisverslag is heerlijk om te lezen en een lust voor het oog en won dit jaar dan ook de Woutertje Pieterse Prijs en de Gouden Penseel. Voor kinderen vanaf ca. 10 jaar, maar ook voor oudere kinderen en volwassenen.

Terra Ultima deed mij denken aan drie andere boeken over de ontdekking van wonderbaarlijke dieren. Grappig genoeg was mijn 21-jarige zoon meteen enthousiast toen hij Terra Ultima zag staan, bekeek het, en zei: ‘Dit doet me denken aan …’ en noemde twee van de drie boeken waar ik aan moest denken. Deze twee waren:

Tjibbe Tjabbes’ wereldreis / Harm de Jonge ; met oorspronkelijke tek. en schilderwerken van Fiel Venius [i.e. Fiel van der Veen ; fotogr.: Harm de Jonge … et al.] waarin Professor Tjibbe Tjabbe in de 18e eeuw een Darwiaanse reis maakt om nieuwe dieren in kaart te brengen en daar een reisverslag over maakt. Een van de ontdekte dieren wordt het schip fataal. Een boek uit 2008 dat we nog steeds niet vergeten zijn.

Het dierelirium van professor Revillod : geïllustreerde almanak der dierenwereld : een schetsend en leerzaam allerlei / [etsen Javier Saez Castán ; kenschetsen Miguel Murugarren ; vert. uit het Spaans Kees van Kooten] : een handzaam, stevig ringbandboekje waarin je zelf de dieren kan samenstellen wat qua dierennamen en -illustraties een geweldig en hilarisch effect heeft. Heeft in het verleden voor veel gezinsvermaak bij ons gezorgd.

En over de laatste waar ik zelf aan dacht heb ik een paar jaar geleden een blog geschreven: Logboek van tot nu toe onbekende dieren / R. Laurence van Heden tot Elders ; ter hand gesteld door Sylvia Weve