Darius de Grote is niet oké / Adib Khorram ; vertaald [uit het Engels] door Tjalling Bos

Darius, vernoemd naar Darius de grote, is zeker niet oké: hij is half-Iraans en voor sommigen op zijn school in Portland in de VS is dat reden tot negeren en/of pesten, hij heeft geen vrienden, is depressief, heeft een moeizame relatie met zijn vader die continu teleurgesteld in hem lijkt te zijn en hij is wat te dik (door de antidepressiva).

Iran

Darius kent de Iraanse familie van zijn moeder alleen via het laptopscherm in korte, vaak wat ongemakkelijke gesprekjes. Hij is nog nooit in Iran geweest. Zijn Iraanse opa heeft een hersentumor en als zijn toestand er slechter uit begint te zien, besluiten de ouders van Darius met het hele gezin naar de familie in Iran te gaan.

Vriend

In Iran wordt Darius (en de lezer) ondergedompeld in de warmte en vriendelijkheid van zijn familie, de feesten, het eten, de omgeving. Darius die blijft worstelen met het er nooit helemaal bij horen / niet geaccepteerd worden (moeilijkheid is ook dat zijn moeder zijn kleine zusje wel Farsi heeft geleerd, maar hem niet), krijgt zowaar voor het eerst in zijn leven een vriend: de vrolijke Sohrab die er totaal geen probleem mee heeft om Darius op zijn goede kanten te wijzen en hem het gevoel te geven dat hij er zeker wel toe doet en bij hoort. Dankzij Sohrab begint Darius zich steeds meer thuis te voelen in Iran en Iran te waarderen.

Vaders

Ondertussen lijkt de situatie tussen Darius en zijn vader nog moeizamer te worden. Thuis was het enige wat ze samen hadden het dagelijks met zijn tweeën kijken naar een aflevering van Star Trek, maar in Iran komt zusje Laleh er ook bij zitten (gezellig in papa’s armen) en haakt Darius af. Sohrab heeft echter veel ernstiger vaderproblemen: zijn vader zit inmiddels al jaren onterecht in de gevangenis en het laatste jaar in eenzame opsluiting. Als er iets vreselijks gebeurt met Sohrabs vader, lukt het Darius vader eindelijk om een goed en open gesprek met Darius te hebben en blijkt er duidelijk ook een andere kant aan het verhaal te zijn.

Venster

Boeken kunnen een venster op de wereld zijn. Dit boek is dat zeker: enerzijds een venster op Iran dat we vooral kennen van nare berichten in het nieuws, maar dat hier ook hele mooie kanten laat zien. En anderzijds een venster op het leven van een jongen die worstelt met zijn depressiviteit. Schrijver Adib Khorram, Amerikaan van Iranese afkomst, zet met Darius een leuke, vriendelijke jongen neer, waarmee je te doen hebt en waardoor je graag verder wil lezen. Alles wordt ook zeer beeldend beschreven, inclusief een hoop termen uit het Farsi (soms miste ik wel een woordenlijst), situaties uit afleveringen van Star Trek en vergelijkingen met The lord of the rings. Moeilijke en pijnlijke situaties kregen consequent een level-aanduiding van Darius (‘Een level 5-zucht van teleurstelling’).

Depressie

Prachtig boek voor de enthousiaste lezer vanaf 12 jaar (die geen continue actie nodig heeft om te blijven lezen) en ook heel mooi om voor te lezen. Een venster dus op Iran én mensen met depressie. Voor jongeren met depressieve problemen zou het juist een steun kunnen zijn en voor mensen met Iraanse roots een feest der herkenning.

Met nawoord van de schrijver over zijn depressieve aandoening waar hij sinds zijn twaalfde jaar mee worstelt.