Wij zijn licht / Gerda Blees

In 2017 kwam in het nieuws dat in een Utrechtse woning een vrouw was overleden en haar huisgenoten waren gearresteerd wegens betrokkenheid bij haar dood. Het ging om een spirituele woongroep die leefde van ‘licht’ en nauwelijks voedsel tot zich nam. De overleden vrouw was sterk vermagerd en uit sectie bleek dat zij door ondervoeding om het leven was gekomen.

Fictie

Geïnspireerd hierdoor en met als bron krantenartikelen en de website van de woongroep zelf, schreef Gerda Blees dit boek dat we volgens haar nawoord moeten beschouwen als fictie: Het verhaal dat ik heb geschreven is het product van mijn verbeelding en moet als fictie worden gelezen. Na mezelf na het lezen van Wij zijn licht ook verdiept te hebben in de artikelen en de website moet ik zeggen dat Gerda Blees nauwelijks af is geweken van de geschetste feiten, maar dat de verdere inkleuring geheel haar eigen is geweest en ook nog een heel bijzondere.

Getuigen

Het verhaal wordt voornamelijk chronologisch verteld (met hier en daar terugblikken), vanaf het sterven van een van de groepsleden tot het weer thuiskomen van de drie opgepakte groepsleden. Het bijzonder is dat ieder hoofdstuk door een andere ‘getuige’ wordt verteld, waarbij de getuigen zelden menselijk zijn. Om er een paar te noemen: de nacht, de cello van een van de leden van de woongroep, het lichaam van de overledenen, de twijfel, de geur van sinaasappels, een pen op het politiebureau (altijd in wij-vorm).

Respect

Hoewel dit te bizar klinkt voor woorden, is het geweldig om te lezen. Ieder hoofdstuk wordt dan ook weer op een andere manier verteld en steeds krijg je een duidelijker beeld van de bewoners, hun onderlinge relaties en hoe alles is opgebouwd tot het ongelukkige moment dat een van hen stierf. Bijzonder is ook dat vooral de niet-menselijke getuigen ondanks wat er gebeurd is en ondanks zaken waar ze niet achter staan vaak met een soort vriendelijkheid en respect over de bewoners praten.

Kattebelletje

Ondanks het niet-vrolijke onderwerp van het verhaal, is het boek soms ook zeer geestig. Bijvoorbeeld in het hoofdstuk over de buren, die continu beweren ruimdenkend te zijn, maar dat overduidelijk niet zijn. Of door het hoofdstuk over de pen op het politiebureau waar voor de allereerste keer mee geschreven zal worden en die daar vol spanning over is: wat zal het worden? We hopen dat we een kattebelletje gaan schrijven. Of een brief, want een brief is heel lang, hebben we ons laten vertellen, …

Genomineerd / winnaar

Deze manier van schrijven vond ik erg bijzonder en origineel en geweldig om te lezen. Het verveelt geen moment en wordt ook nergens onbegrijpelijk. Maar het verhaal is ook invoelend geschreven. Ik merkte dat ik steeds meer met de groepsleden te doen had en ergens het beste voor ze hoopte. Volgens mij is het van harte een ruime aanrader: voor jongeren voor de lijst (en hopelijk ook leesplezier) tot de graag lezende ouderen. Wij zijn licht is winnaar Boekhandelsprijs 2021 en genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2021.