Suzy en de kwallen / Ali Benjamin ; uit het Engels vertaald door Lidwien Biekmann ; illustraties Terry Fan & Eric Fan

Dit boek heb ik voorgelezen aan mijn 12-jarige dochter en zij zegt er eerst wat over:

‘Suzy en de kwallen’ is een heel mooi boek dat gaan over Suzanne, een meisje die haar beste vriendin is verloren omdat ze verdronk. Ze denkt dat het door een kwallensteek gebeurde en dat wil ze bewijzen. Suzy vind het erg lastig om te accepteren dat mensen zomaar kunnen doodgaan en besluit daarom om niet meer te praten.

Ik vind het een heel mooi boek omdat ze redelijk domme dingen doet en veel niet lijkt te begrijpen. Zoals dat mensen haar willen helpen, maar ze dat niet ziet. Ook vind ik het leuk dat ze zo grappig en eigenwijs is.

Rouw

Dit boek gaat dus over het rouwproces van het 13-jarige meisje Suzy. Suzy heeft eigenlijk niet haar beste vriendin (Franny) verloren, maar haar voormalig beste vriendin. Hoe deze vriendschap langzaam de verkeerde kant op ging, en hoe Suzy daar sociaal onhandig mee omging, lees je in de flashbacks die door het verhaal heen komen. Tot en met het moment dat Franny huilend en doorweekt wegloopt, wat tevens het laatste moment dat Suzy haar levend ziet. Iets extra’s om mee te leren leven dus: ze zijn akelig uit elkaar gegaan en Suzy kan nooit meer sorry zeggen.

Sommige dingen gebeuren gewoon

Suzy kan zich niet neerleggen bij de woorden van haar moeder: ‘sommige dingen gebeuren gewoon’, want Franny kon heel goed zwemmen en het is volgens Suzy onmogelijk dat zij zomaar verdronk. Suzy verdiept zich steeds meer in kwallen, kwallensteken en het aantal mensen dat door een kwallensteek komt te overlijden en raakt ervan overtuigd dat Suzy door een kwallensteek om het leven is gekomen. Vervolgens verdiept ze zich in kwallendeskundigen: wat weten ze allemaal, lijken ze aardig en welke zou haar kunnen en willen helpen? En vervolgens verzint ze een onwaarschijnlijk plan om haar favoriete kwallendeskundige te gaan bezoeken (aan de andere kant van de wereld), zodat hij kan zeggen: Je hebt gelijk, je vriendin is inderdaad om te leven gekomen door een kwallensteek.

Ondertussen praat Suzy met niemand (of zoals Suzy het zegt: ze is bewust begonnen met niet-praten), ook niet met de psycholoog waar haar wanhopige ouders haar naar toe sturen. Op school lijken haar klasgenoten haar niet te mogen en behandelen haar naar. Ze is eenzaam in haar verdriet en in haar ideeën en plannen en lijkt maar niet te zien dat er wellicht toch iemand is die zijn best doet om contact met haar te maken en zich niet door haar zwijgen en afstotende houding laat wegjagen: haar vreemde en drukke klasgenoot Justin.

Wat een boek met je kan doen

Behalve dat ik het een prachtig boek vond, trok het bij mij een blik herinneringen open, want het deed mij enorm denken aan mijn 13-jarige zelf: toen ik 13 was (en ook behoorlijk sociaal onhandig) werd een vriendje van mij aangereden door een auto. De volgende dag overleed hij aan zijn verwondingen. Ook ik zat met een goed bedoelde opmerking waar ik niet mee kon leven: ‘God heeft het zo gewild’. Ik was een soort van katholiek opgevoed en geloofde op mijn eigen manier, maar dit deed mij wankelen, twijfelen en voor mezelf onderzoeken: bestaat deze God wel, die kinderen wegrukt uit het leven van hun ouders, grote zussen en alle andere mensen die om hem gaven? Of heeft hij bestaan maar heeft hij ons verlaten? Of bestaat hij wel, maar moet ik hem niet meer? En zou hij daar boos over zijn? Ook ik sprak daar met niemand over: een stil gevecht in mijn eentje.

Vaak zeg ik tegen ouders dat voorlezen aan (oudere) kinderen vaak oplevert dat kinderen naar aanleiding van het boek ineens dingen gaat vertellen die ze anders wellicht nooit zouden hebben verteld. Het kan dus ook andersom: dit keer was ik het die een en ander begon te vertellen.

Fireflies en chaos

Dat klinkt allemaal wat dramatisch, maar we hadden ook hele grappige dingen, zoals de terugblik in het boek waarin Suzy en Franny op een bed stonden te springen en meezongen in hun haarbostel met ‘Fireflies’. Ik ken het niet, maar mijn dochter zat vrolijk mee te zingen met de tekstregels die in het boek staan. De volgende dag zette ze het liedje voor me op. En als Suzy beschrijft hoe chaotisch haar moeder is: altijd overal maar net op tijd, altijd op zoek naar van alles dat ze kwijt is, begint mijn dochter steeds harder te lachen. Ik weet heus wel waarom, maar vraag het toch maar: ‘Wat is er zo leuk?’. En inderdaad: ‘Die moeder lijkt op jou!’.

Kortom: een boek kan van alles met je doen. Ik heb nog heel hard nagedacht over de vraag: als ik dit boek als rouwende 13-jarige had kunnen lezen, zou het me enige troost geboden hebben? Helaas, ik kom er echt niet uit: mijn dertienjarige ik is te lang geleden en te ver weg bij me vandaan. Een aanrader is het echter zeker: voor kinderen en volwassenen vanaf een jaar of 12 om zelf te lezen of om voor te lezen.

Won in 2017 De Gouden Lijst in de categorie vertaalde boeken

NB: pas bij het taggen ontdekte ik dat de prachtige kaft gemaakt is door Eric en Terry Fan, ook wel bekend als The Fan Brothers: samen hebben ze een aantal schitterende prentenboeken gemaakt (waarvan ik twee op mijn blog heb besproken)