Bart / Ap Dijksterhuis

Laatst werd mijn oog getrokken door een klein geel boek met op de kaft het silhouet van een jongen met een Robert Smith-achtig kapsel die uitkijkt op een bos. Als een The Cure-liefhebber was ik meteen benieuwd. Na het lezen van de aanschafinfo zette ik het enthousiast op mijn te-lezen-lijst, maar toen het boek ook nog op de Shortlist Beste boek voor jongeren kwam, werd het tijd voor lezen met voorrang.

Len

Het verhaal van Bart wordt ons verteld door de 17-jarige Len. Al meteen op de eerste bladzijde gaat er een klein tipje van de sluier omhoog: er wordt zo goed als niets verteld, maar toch besluipt je meteen het gevoel dat er iets goed mis is gegaan. En langzaam wordt dat gevoel steeds erger.

A Forest

Als de 14-jarige Bart in 1982 naast Len (op dat moment 16) komt wonen in het slaperige gehucht Leuvenheim, vraagt Lens moeder aan Len zich een beetje over Bart te ontfermen. Len zit daar echter niet op te wachten, maar nog voor hij Bart ontmoet is hij al om: eerst door een anekdote over Bart en vervolgens door de muziek die hij uit Barts zolderraam hoort knallen: ‘A Forest’ van The Cure.

Bijzonder

Bart blijkt een enorm bijzondere jongen: eigenzinnig, ontwapenend, een dichter, een filosoof, voor niets en niemand bang, vol leven en geweldige ideeën. Hij weet iedereen te raken, over het algemeen in positieve zin. Maar op zijn nieuwe school, vooral zijn eigen klas, ligt dat anders: de rollen zijn allang bepaald. Wie is populair en wie niet, met wie mag je praten en wie niet en voor wie moet je heel erg oppassen. Bart trekt zich daar niets van aan en strijkt de twee heersende macho jongens enorm tegen de haren in. En dan wordt Bart ook nog eens ‘machteloos’ verliefd op Romy, het populairste meisje van de klas en tevens ex-vriendin van een van die twee jongens.

Onheil

Eerst weet schrijver Ap Dijksterhuis je helemaal te winnen voor Bart. Overduidelijk is dat alles mooier en bijzonderder geworden is met en door Bart voor de betrokken jongeren rondom hem. En dan begint het onheil te komen en wil je alleen maar heel snel doorlezen, want wat gebeurt er allemaal en hoe (slecht) gaat dit aflopen? Ergens hoop je dat het goed komt, maar toch ook weer niet want dat zou wel een slap einde zijn. En uiteindelijk blijf je in verwarring achter.

Tijdsbeeld

Bart is klein en krachtig, leest als een trein, een ritje in een achtbaan waarna je toch even een tijdje moet staan bijkomen. Ik vond het tijdsbeeld ook heerlijk: The Cure, Joy Division, The Ramones, Koot en Bie, Dallas, overmatig shaggy’s zitten rollen en roken op een schoolfeest, Janmaat (ja, niet alles was mooi natuurlijk). Ik las in een recensie van een jongere dat dat tijdsbeeld haar juist tegenstond en dat ze het boek daardoor meer voor oude mensen vond (zoals ik). Ik denk zelf dat dat helemaal niet uitmaakt: er zijn toch zoveel prachtige boeken voor jongeren die spelen in andere tijden. Dit gaat over een bijzondere jongen, vriendschap, eerste verliefdheid, pesten, jaloezie en heftige gevoelens. En dat is van alle tijden. Volgens mij is dit een enorme aanrader voor jongeren èn volwassenen en staat het niet voor niets op de Shortlist Beste Boek voor Jongeren.

Denken

Dit is het fictiedebuut van hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis, die eerder boeken schreef voor volwassenen en kinderen over geluk, denken, geld en reizen (vanuit de psychologie). Als je even spiekt zie je wel relaties met Bart: het gaat allemaal over hoe mensen denken. En grappig genoeg las ik bij meerdere titels in de aanschafinfo ‘leest als een trein’.

De Boekenweek van Jongeren zal plaatsvinden van 17 t/m 26 september en dan zal ook de winnaar Beste Boek voor Jongeren bekend worden gemaakt.