Onheilsdochter / Jean-Claude van Rijckeghem

Om onduidelijke en chaotische redenen heb ik nog steeds Jean-Claude van Rijckeghems IJzerkop niet gelezen (ondanks Thea Beckman Prijs 2021 én de Jonge Beckman Prijs, nominatie Woutertje Pieterse Prijs 2020 en lovende berichten). Des te meer te meer reden om Onheilsdochter er niet doorheen te laten glippen, zeker nu Jean-Claude van Rijckeghem een geweldig mooie Annie MG Schmidtlezing 2023 heeft houden. Het boek had ik gelukkig voor die tijd uit, maar het blog nog niet af.

Geroofde non

De vijftienjarige Yrsa groeit op in een clan in Denemarken circa 870 in een dorpje genaamd Mimirs krukje. De mannen gaan regelmatig de zee op voor rooftochten, waarbij ze niet alleen goud en andere kostbaarheden roven, maar ook mensen die ze als slaven verkopen. Op een dag komen ze terug met een geroofde non, die even oud is als Yrsa. Omdat de non Job een nogal hoog geplaatst persoon is uit rijke familie, is besloten haar niet te verkopen, maar om losgeld te eisen van haar familie. Tot het geld wordt geleverd is het aan Yrsa om op het nonnetje Job te letten.

Halve slavendochter

Waar er tussen de twee meisjes veel onbegrip en irritatie is, zoals onenigheid over in welke goden te geloven en hoe, letten ze toch een beetje op elkaar (op een zorgzame manier) en begint er langzaam een band tussen de twee te groeien. Los hiervan begint Yrsa, om verschillende redenen, steeds meer uitgestoten te worden uit de clan: ze is een halve slavendochter, loopt mank vanwege een scheve hobbelvoet en kan van anderen hun toekomst, verleden en dood zien. Dat laatste maakt haar wel waardevoller, maar ook gevreesd. De andere zaken juist niet. Bovendien heeft ze een paar vervelende jongens van de clan vernederd en dat wordt niet licht opgenomen. Het is tot het punt gekomen dat Yrsa genegeerd wordt door de anderen en rotklussen moet doen, terwijl ze een bijzonder goed en enthousiast zeilenmaker is.

Vlucht

Nadat Yrsa betrokken is geraakt bij een ernstig incident rond Job, moet Yrsa kiezen: helpt ze Job vluchten (want de wraak van de Clan zal niet mals zijn) met als gevolg dat ze haar eigen oude leven ook kwijt is, en waarschijnlijk de toorn van de clan en de goden over zich afroept? Of laat ze het nonnetje aan haar lot over?

Nornen

De keuze is snel gemaakt en wat volgt is een spannende vlucht, een woedende clan die bloed wil zien, een reis en nog meer keuzes die gemaakt moeten worden. Al gelooft Yrsa dat je lot allang vast ligt: zelf heb je daar niks over te bepalen, dat doen de Nornen. “Nornen zijn de schikgodinnen of lotsgodinnen uit de Noorse mythologie die worden voorgesteld als drie zusters die het noodlot bepalen van de mensen en de goden. Als vrouwelijke beschermgeesten (“disir”) leggen zij het lot van elke mens en godheid bij de geboorte vast.”
Achterin het boek zit een lijst met enkele namen en begrippen: helaas ontbreken de Nornen daar, hoewel ze geregeld langs komen in het verhaal. Dus ik heb het maar even van Wikipedia gehaald.

Bekeren

Gedurende de reis raken de meisjes steeds hechter bevriend en groeien ze uit tot hele sterke dames die het gezamenlijk tegen allerlei (voornamelijk mannelijke) ellende opnemen. Al blijft het gedoe om de goden en probeert Job de heidense Yrsa te bekeren. Omdat ze inmiddels in christelijk gebied zijn en Yrsa veiliger is als christen, laat ze zich uiteindelijk bekeren. Al mislukt dat aardig om Yrsa gewoon in haar eigen goden blijft geloven en dat slecht weet te verbergen.

Noorse Mythologie

Ik heb van begin tot eind genoten van Onheilsdochter: het is spannend, meeslepend, geestig en geeft een mooie kijk in vooral het Denemarken, maar ook Nederland en België van de negende eeuw. Over de Noorse mythologie weet ik duidelijk te weinig, aangezien ik alle namen vooral ken van Marvel films. Misschien wordt het eens tijd voor mij voor de Noorse mythen en Noorse sagen van Kevin Crossley-Holland. En aangezien ik heb gehoord en gelezen dat IJzerkop nog mooier is, die ook nog maar eens. Onheilsdochter is voor jongeren vanaf ca. 15 jaar, en staat op de Longlist Thea Beckman Prijs 2023.