Ik Jan Smeken / Rick de Leeuw & Remco Sleiderink

Wie vindt dat het jaarlijkse paasevenement The Passion een groot spektakel is, heeft waarschijnlijk niet gehoord van de Rederijkers uit de Middeleeuwen. Vele steden in Nederland en België hadden Rederijkerskamers die ongelofelijk veel evenementen organiseerden: van toneel, optochten, wedstrijden en feesten. Vaak met een religieus thema. Kosten noch moeite werden gespaard om alles zo geweldig mogelijk te maken, inclusief de aankleding van alles. En zonder de technische middelen en communicatiemogelijkheden zoals wij die kennen zal dat toch een heel stuk ingewikkelder zijn geweest.

Rick de Leeuw (zanger [Tröckener Kecks] en schrijver) en Remco Sleiderink (hoogleraar Middelnederlandse letterkunde aan de Universiteit Antwerpen) hebben de middeleeuwse Brusselse stadsdichter Jan Smeken tot leven laten komen in een boek dat een schelmenroman is met daar tussendoor informatieve gedeeltes over Brussel in de Middelleeuwen en over Jan Smeken en de Rederijkers in het bijzonder. Ook zijn verschillende dichtregels van Jan Smeken in het boek opgenomen, vaak in vertaling, waaronder het eerder door Rick de Leeuw vertaalde ‘Sneeuwpoppengedicht’: een ode van Jan Smeken aan de stad Brussel aan de hand van de vele bijzondere sneeuwpopkunstwerken die overal in de stad waren gebouwd tijdens een gruwelijk koude winter.

Jan Smeken, zoon van een smid en zelf kledingmaker lijkt het niet verder dan dit te gaan schoppen in het leven. Maar als enthousiast dichter probeert hij binnen te komen bij de Rederijkerskamer met het meeste aanzien. De deur blijft daar echter voor hem gesloten. Uiteindelijk sluit hij zich via een vriend aan bij een andere rederijkerskamer: ‘De Lelie’. Het lijkt daar vooral te gaan om veel zuipen en veel lol, maar toch is het deze groep die hem hogerop helpt. Ook al heeft het vooral te maken met zijn eigen creativiteit, plannen en uitvoering daarvan en samenwerking met andere rederijkerskamers om de beste mensen bij elkaar te krijgen.

Al met al was dit boek een levendige, zeer leesbare en leerzame onderdompeling voor mij in middeleeuws Brussel. Voor wie interesse heeft in het boek: de grotere (Nederlandse) bibliotheken zijn in bezit van het audioboek (ingesproken door de auteurs zelf). Het papieren boek is alleen in collectie van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam en bij Universitaire Bibliotheken Leiden. Het is echter wel gewoon te koop of te bestellen bij verschillende boekhandels. Hopelijk is er wat makkelijker aan te komen in de Belgische bibliotheken.