Terwijl de laatste tijd in verschillende artikelen gejuicht wordt dat de bibliotheek weer helemaal hot en happening en terug van weggeweest is (waar medewerkers die er al die tijd waren bij dat laatste wat vraagtekens bij hebben), heb ik nog steeds dezelfde zorgen die ik al jaren heb over de verdwenen jeugdbibliothecaris: die is nog steeds niet terug. Althans: in veel bibliotheken niet.
Teleurgesteld
Ik besef wel dat er heel veel lees- en boekstart-coördinatoren zijn bijgekomen, evenals jeugdprogrammamakers. En dat is fantastisch. Maar nog steeds mist in veel bibliotheken een enthousiast en deskundig medewerker op de bibliotheekvloer zelf. Is dat erg? Ik schreef al eerder een blog over mijn zorgen hierover, en kreeg hier zo enorm veel reacties op: ik blijk duidelijk niet alleen te zijn hierin. Ik loop regelmatig bij bibliotheken binnen, gewoon om een kijkje te nemen, en kom te vaak weer teleurgesteld buiten. Waarom?
Geen liefde
Omdat er overduidelijk geen jeugdbibliothecaris is: je kunt gewoon zien dat er geen liefde en deskundigheid in de jeugdafdeling wordt gestoken. Om een paar zaken te noemen: personeel dat wel op de jeugdafdeling is ingezet maar duidelijk moeite heeft met de vragen die bezoekers stellen, totaal niet gezien worden door personeel, propvolle kasten met veel zichtbaar erg kapotte boeken waarbij mijn handen enorm gaan jeuken om te saneren, of aandachtstafels, -kasten of -planken waar prachtige, frisse boeken in het zonnetje zouden moeten worden gezet maar waar hier en daar wat ouwe meuk staat. Maar meestal tref ik überhaupt geen personeel op de jeugdafdeling en soms zit de jeugdafdeling ook weggestopt in een verdomhoekje.
Collectiekennis
Waarom is dit allemaal erg? Als ouwe rot die heel veel uren op de jeugdafdeling werkt kan ik zeggen: mensen hebben heel veel vragen, die aandacht en veel collectiekennis vereisen. Kinderen kunnen niet vinden wat ze willen, hebben geen idee wat ze willen, hoe ze een boek kunnen vinden dat ze leuk zouden kunnen vinden of ze willen sowieso het liefst helemaal niets lezen (maar het moet van docent/school/ouders). Hoe vinden zij iets dat ze daadwerkelijk gaan lezen als er niemand is om te helpen?
Fris en heel
Een collectie die fris en heel is en waarbij mooie dingen lekker frontaal staan te shinen kan ook bezoekers helpen om iets moois te vinden, bovendien geven ze de bezoeker een positieve indruk van de bibliotheek en van boeken in het bijzonder. Als je iets niet wilt is het de indruk wekken dat de bibliotheek gevuld is met stoffige ouwe zooi.
Welkom gevoel
En verder: een plek waar je vriendelijke en deskundige mensen treft, die je een welkom gevoel geven en het gevoel dat je met je vragen terecht kunt, daar komen mensen liever terug dan een plek met geen of in zichzelf gekeerd personeel. Laatst zag ik in een bibliotheek de restanten van een jointje dat gedraaid was op de Start-plank van de eerste leesboekjes. Ik wilde het doorgeven aan een medewerker en zag er twee. Ze waren echter zo in zichzelf gekeerd dat het aanvankelijk niet lukte om contact met ze te maken. De ene liep weg, en na nog een poging kreeg ik contact met de ander. Ik deed mijn mededeling en ze reageerde furieus: “De mentaliteit van tegenwoordig!” Ik moest het aanwijzen en ze stampvoette erheen. Ik vroeg me af of ik het niet beter zelf in stilte had kunnen opruimen. Toen ik haar later hoorde foeteren tegen een kleuter die wat prentenboeken op de grond had gegooid, was ik wel weer klaar met mijn bezoekje aan die bibliotheek. Het was weer erg leerzaam: let altijd op hoe je je als medewerker gedraagt op de vloer. En op hoger niveau: neem mensen aan met affiniteit met alle doelgroepen. Dus ook met kleine en grotere boefjes die troep maken.
Leesplezier
En als laatste: dit is allemaal zo belangrijk in het kader van de leesachterstanden en het afgenomen leesplezier onder kinderen en jongeren. Er wordt van alles bedacht en georganiseerd, maar de jeugdafdeling lijkt steeds te worden vergeten en staat op sommige plekken gewoon eenzaam te verloederen.
Indruk
Een bibliotheek met een kleine jeugdafdeling, weggestopt in de verste uithoek, in de kelder of achter een muur geeft mij dezelfde indruk als een restaurant met slechts één vegetarische optie op de menukaart. Het straalt iets uit van “we vinden het zelf maar niks, maar we moeten wel iets hebben voor wie dat per se wil”. Bij die ene vegetarische keuze proef je de liefdeloosheid er vaak vanaf. Zo’n restaurant is weinig aanlokkelijk voor wie iets anders wil dan vlees.
Lezende kinderen
De laatste bibliotheek waar ik onlangs binnen liep (mijn eigen bibliotheek even niet meegeteld) stemde mij vrolijk: hoewel ik zelf de jeugdafdeling een andere plek zou hebben gegeven was deze in ieder geval niet weggestopt of heel klein. Het zag er vriendelijk en aantrekkelijk uit, en op verschillende plekken zaten kinderen lekker te lezen. Er liepen twee vriendelijke en behulpzame medewerkers rond. Dit zou het normaal moeten zijn.
Het kan allemaal gewoon
Het wordt tijd dat bibliotheken weer eens gaan inzetten op deskundige en enthousiaste medewerkers op de jeugdafdeling, met affiniteit voor de doelgroep (van baby t/m jongere). Een opleiding bestaat niet meer, maar enthousiaste mensen bestaan wel. Al kinderboeken lezend, bijhoudend wat er speelt en wat er gevraagd wordt op de jeugdafdeling, lettend op wat er uit komt, wat prijzen wint etc. kom je een eind. Op bibliotheekcampus.nl zijn scholing en e-learnings te vinden. Het kan allemaal gewoon. Er zijn gelukkig bibliotheken die wel al bewust op zoek zijn (gegaan) naar jeugdmedewerkers voor op de bibliotheekvloer. Nu de rest nog. Laat de jeugdafdeling niet verpieteren, maar geef het zijn hart terug.
Hoi Boekmama, kom naar Bibliotheek Westland. In de grote filialen is daar in ieder geval op woensdag en maandag een jeugdbibliothecaris aanwezig.
Meer uren in de frontoffice zou fijn zijn maar ook biebs hebben te maken met bezuiniging helaas. We doen ons best !
Hallo Marjolijn, bedankt voor je reactie. Fijn te horen dat er een deel van de week een jeugdbibliothecaris aanwezig is! Dat jullie, en anderen, jullie/hun best doen, daar twijfel ik niet aan 🙂 Ik probeer vooral met mijn blog te zeggen dat de deskundigheid op de jeugdafdeling niet uit het oog verloren moet worden bij het maken van financiële keuzes.