Wat ons nog rest / Aline Sax

Ik las laatst Wat ons nog rest uit in de trein. Bij de laatste zin moest ik even tranen wegslikken. Hemel, wat een mooi en aangrijpend boek! En een hele terechte winnaar van de Boon voor kinder- en jeugdliteratuur 2025.

In Berlijn in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog probeert een zeventienjarig meisje te overleven. De stad is aan puin, er zijn regelmatig beschietingen, er is geen enkele hoop meer, niet of nauwelijks eten en drinken en de Russen zijn er bijna.

Het meisje (haar naam wordt heel lang niet genoemd) leeft met een groep buren, vooral vrouwen, in een kelder. Ze gaat regelmatig op pad om in rijen aan te sluiten – want waar rijen zijn is waarschijnlijk eten te halen- , probeert melk te vinden voor de jonge moeder wiens borstvoeding is opgedroogd en wiens baby blijft huilen, en helpt af en toe vreemden om een geliefde uit het puin op te graven.

Ze leeft deels op fijne herinneringen aan betere tijden, vooral over de jongen waar ze voor alle ellende begon verliefd op was. Maar die net als bijna alle andere mannen naar het front is vertrokken. Haar broertje, die te jong was, probeert vanuit Berlijn met grachten en barricades de boel te verdedigen. Al zes jaar lang wacht hij – om een held te worden. – De oorlog heeft hem ingehaald. – Er is geen tijd meer voor helden.

Is het een goed idee om te blijven afwachten en schuilen, terwijl de vijand er al zo goed als is? En de vraag voor iedereen is wat er nog rest? Wat valt er te doen, waarheen te gaan en wie gaat er mee? Het meisje moet uiteindelijk haar eigen keuzes maken.

Wat ons nog rest is een versroman: korte, mooie, poëtische zinnen vertellen het verhaal. En hoewel het in zo weinig woorden wordt vertelt, roept het zoveel beelden en emoties op. Het is geweldig om te lezen en je holt er bijna doorheen.

Ik zag wel een beetje op tegen het lezen (en dat hoorde ik van meerdere anderen), vanwege de heftigheid en troosteloosheid van het boek, vanwege het feit dat het zo enorm actueel voelt vanwege alle dreigingen en spanningen in de wereld en wetend dat dit voor veel mensen nu de realiteit is.

Maar het was buitengewoon mooi, aangrijpend en meeslepend. Wat wens je dit meisje iets beters toe in deze uitzichtloze ellende. En alle anderen, en iedereen die nu in zo’n situatie leeft. Wat ons nog rest is een schitterend boek voor jongeren en volwassenen vanaf ca. 15 jaar.