Wij zijn Palestijnen : een eerbetoon aan de cultuur en tradities / geschreven door Reem Kassis & geïllustreerd door Noha Eilouti ; vertaald [uit het Engels] door Zainab Zamil

Wat zouden kinderen voor beeld hebben bij Palestijnen? Wat voor beeld hebben wij zelf? Genocide, woede, verdriet, heel veel puin, ellende. Maar wat weten we verder eigenlijk? Over de cultuur, de beroemdheden, de landbouw, de keuken, de kunsten. De mooie dingen? Wie zijn de Palestijnen waar we ons zo over bekommeren?

In een vrolijk en kleurrijk boek vertelt auteur Reem Kassis ons over de geografie van Palestina, inclusief de gebieden die nu in Israël liggen, de culturele symbolen, ‘creatieve koppen’, landbouw, de keuken (ze heeft eerder meerdere kookboeken over de Palestijnse keuken geschreven), podiumkunsten, geschiedenis en religie. Op de kaft zien we een diverse groep van vele mensen, jong en oud, sommigen in traditionele kleding, sommigen met hoofddoek, sommigen met de keffiya (die wij kennen als Palestijnse sjaal) samen dansen.

Voor het grootste deel wordt de informatie positief gebracht. Of zoals Reem Kassis zelf in haar voorwoord zegt: Ik hoop dat deze korte introductie tot de Palestijnse cultuur je een indruk geeft van de weidsheid en grootsheid ervan, zodat je gestimuleerd wordt om er meer over te weten te komen. Toch schemert er wel ellende door in de zin van het verlies van huizen, grond en het vluchten van velen. Er wordt niet uitgebreid ingegaan op hoe en wat, maar als je bijvoorbeeld kijkt naar de levensverhalen in het kort van de ‘Creatieve koppen’, komen we tegen: ‘verbannen’, ‘van school gestuurd’, ‘vaak gearresteerd en onder huisarrest geplaatst’, ‘meerdere keren in de gevangenis’, ‘neergeschoten door het Israëlische leger’. Allemaal vanwege hun standpunten en het opkomen tegen onrecht.

Het stuk over geschiedenis eindigt met de Nakba en vervolgens de Naksa, waarbij de Palestijnen grote delen van hun grondgebied verloren aan de nieuwe staat Israël en de helft van de bevolking hun huizen verloor, ontheemd raakte en hun land uit gevlucht zijn. Het boek is in 2023 uitgegeven (in het VK) en ik vermoed net voor de Hamas-aanval op Israël op 7 oktober 2023 en de allesverwoestende genocide reactie van Israël daarop. Ik heb ook geen idee hoe dit verwerkt zou moeten worden in een boek voor kinderen, dat juist gaat over de mooie cultuur en tradities van Palestijnen. Ik heb sowieso geen idee hoe zoveel gruwel en ellende verwerkt zou moeten worden.

Onlangs las vertaler Zainab Zamil, tijdens de IBBY (International Board on Books for Young People) Boek&Groetdag, stukken voor uit Wij zijn Palestijnen. En daarna las ze brieven en gedichten voor van Palestijnse kinderen uit Gaza, die ze gemaakt hadden tijdens workshops van het Tamer Institute for Community Education, dat zich zelfs in de barre huidige omstandigheden bezig houdt met leesbevordering in de West Bank en Gaza. Het was echt hartbrekend.

In alle eerlijkheid: ik heb inmiddels meer dan 500 blogs geschreven, maar ik heb nog nooit zoveel moeite gehad met het schrijven als bij deze. Want het gaat hier niet alleen om waar het boek over gaat en waarom ik het mooi vind. Het gaat over een volk dat voor de ogen van de wereld wordt vernietigd, en een onderdeel daarvan is het wegvagen van een cultuur. En dat maakt dit boek belangrijk. Houd de Palestijnen vast, leer over hun cultuur. Wil je iets bijdragen, dan kun je een donatie doen voor het Tamar Instituut. Of koop het zine Paleztine, waarin een groep schrijvers, illustratoren en beeldend kunstenaars verbonden aan Nijmegen hun gevoelens wél heel mooi in woorden en beelden hebben weten te vangen. Hun bijdragen waren belangeloos en de opbrengst gaat naar Theatre Day Productions in Gaza, een organisatie die theater inzet om kinderen en jongeren een toekomst te geven.