Vandaag komen we niet meer thuis / Enne Koens ; met illustraties van Maartje Kuiper

Vandaag gaat de 10-jarige Mirza na school met zijn beste vriend Lucas mee naar huis om samen een fijn plekje te maken voor de kitten van Lucas. Althans, dat was het plan. Maar zodra de school uit is, staat Mirza’s vader bij school met een volgeladen auto. Hij pakt Mirza bij zijn arm, duwt hem de auto in en scheurt weg.

Wat is de bedoeling? Waar gaan ze heen? Mirza’s zenuwachtige vader hult zich in stilzwijgen, maar belooft wel het later uit te zullen leggen. Het wordt een roadtrip van twee dagen en twee nachten.

Uiteindelijk komen ze uit bij het geboortehuis van Mirza’s vader: het huis van overleden opa en oma, dat inmiddels wat staat te verkrotten. In eerste instantie lijkt het erop dat ze daarvoor komen: het huis veilig stellen van verder verval en noodzakelijke reparaties doen. Maar beetje bij beetje wordt duidelijk dat dit een blijvertje is en dat ze nooit meer terug naar huis zullen keren. Terwijl het voor Mirza’s vader wel een terugkeer is.

Mirza heeft het uiteraard verschrikkelijk moeilijk: van de ene op de andere dag is zijn normale leven voorbij. Alles is hier vreemd: het landschap, de taal, de dieren, de mensen. Sommigen zijn aardig, anderen negeren Mirza of kijken hem vreemd aan. Mirza kerft dagelijks een streepje in een boom om zijn dagen van ‘gevangenschap’ bij te houden. En hij houdt denkbeeldige gesprekken met zijn vriend Lucas, van wie hij nooit afscheid heeft kunnen nemen, waarin Lucas hem steunt en aanmoedigt.

Stapje voor stapje komen de dingen: de verhalen van vader over waarom hij ooit is vertrokken en waarom ze van het ene op het andere moment uit Nederland zijn gevlucht, de terugtoenadering tussen Mirza en zijn vader, de acceptatie, het zich neerleggen bij en aanpassen van Mirza, en het geaccepteerd worden en vrienden krijgen. Een nieuwe beste vriend(in) zelfs. Maar nou ja, aanpassen? Op zijn eigen manier dan: Ik ga me niet aanpassen zodat ze me accepteren, ik ga meedoen tot ze vergeten zijn dat ik nieuw was. Dat ga ik doen.

Kantelmoment was misschien wel zijn liftende ontsnappingspoging, waarbij een Nederlandse vrachtwagenchauffeuse voor hem stopte, naar hem luisterde en hem troostte, maar hem niet mee wilde nemen. Hele mooie woorden had ze wel voor hem: Ik heb vaak meegemaakt dat dingen die in het begin niet passen, uiteindelijk toch passen. Ik denk dat je je wel ken voorstellen dat ze van mij in het begin ook opkeken. Ze waren niet al te vriendelijk, hoor. Ik heb zelfs weleens klappen gekregen. Ze snappen nie wat ik ben. Een ballerina met zwart haar, een man of een vrouw. Oud vanbuiten, jong vanbinnen. Ik ben van alles. Maar als je volhoudt en gewoon jezelf blijft, gaan de dingen uiteindelijk passen.

Het boek is rijkelijk voorzien van warmzachte, dromerige potloodillustraties in oranje, grijs en bruin. Vandaag komen we niet meer thuis is van begin tot einde ontzettend mooi. Het (fictieve) land waar ze heen vluchten klinkt heel mooi: de mensen, het klimaat, de omgeving, de natuur, de dieren. Het is zo levendig beschreven. Je ziet het voor je. Het is er vast prachtig. Maar het verdriet en gemis van Mirza is ook enorm voelbaar en begrijpelijk: van de ene op de andere dag, weggerukt, zonder enige voorbereiding of afscheid, uit zijn leven zoals hij het kende.

Dit is geen deprimerend boek: het is prachtig en vol hoop. Iets dat je iedereen gunt die moet vluchten voor wat dan ook, die moeten leven in een totaal ander land, met andere cultuur, taal, alles. Mirza is zijn oude leven kwijt, maar bedenkt gelukkig op het einde: Ik kijk haar aan en ik begrijp dat ik hier ook een leven heb dat ik niet geleefd had als ik thuis was gebleven.

Hartverwarmend verhaal om voor te lezen en zelf te lezen vanaf ca. 10 jaar. Was genomineerd voor de Woutertje Pieterse Prijs 2025.