De grote vloed / Sjoerd Kuyper

Ik hou van Sjoerd Kuyper: van zijn manier van schrijven, zijn mooie zinnen, de personages, het kritische en het gemopper en gevloek hier en daar. Al lezend hoor ik zijn bromberenstem. Met De grote vloed heeft Sjoerd Kuyper zichzelf weer overtroffen, met een dystopische klimaatjeugdroman (met kabouters!). De grote vloed is nog is bizarder dan Bizar.

Wakker

De grote vloed speelt in 2029 en begint met een opsomming van een heleboel verschillende manieren om wakker te worden. En die gaan van normaal, naar enorm schokkend, en weer naar lieflijk. ‘Op al die manieren was Moos al eens wakker geworden, maar de meeste kon hij zich niet herinneren omdat hij toen nog te klein was om dingen te onthouden.’ Ik voelde me hiermee meteen al door elkaar geschud en verward, maar later wordt duidelijk hoe Moos dit allemaal kan hebben meegemaakt.

Vlot

Maar ook nu wordt Moos op een ‘krankzinnige manier’ wakker: de grote vloed stroomt zijn huis binnen (wat later een kasteel blijkt, of later toch ook weer niet echt). Gelukkig heeft Moos (die ergens tussen de 13 en 15 jaar oud is) voorbereidingen getroffen: hij heeft een vlot gebouwd, met daarbovenop de geliefde Buick Wildcat Convertible uit 1970 van zijn opa Leon. Hij woont alleen met zijn opa, dus het vlot is voor hen samen. Moos heeft het voorzien van eten en drinken en ladingen tabak voor de pijp van opa Leon.

Drie van Dorhoudt

De grote vloed is niet plaatselijk. Het treft ook geen land, of werelddeel: de hele aarde wordt getroffen. Het is Ark-van-Noachiaans. En alleen wie zich (goed) voorbereid heeft op deze ramp, maakt kans het te overleven. En dat zijn uit Moos’ dorp in ieder geval: Moos uiteraard, en de dikke vrienden ‘de drie van Dorhoudt’: Moos’ opa Leon, de burgemeester en de professor (waarbij ik er in eerste instantie ten onrechte vanuit die dat dat een man was). Oh ja, en drie kabouters.

Atlantis

Na lang op zee te hebben gedobberd, komen ze uiteindelijk aan bij een vulkaan. Het blijkt het mythische eiland Atlantis te zijn, dat dus toch bestaat. Geen erg welkome plek: behalve dat het een hele enge dictatuur is, laten ze daar ook maar enkele vluchtelingen binnen. De rest ligt te creperen en te sterven in hun bootjes aan de voet van de berg. De verplichte integratie in een gevangenisachtig kamp, duurt zo’n 12 jaar. En dan pas zullen ze ‘vrij’ zijn.

Plan

Op Atlantis mag niet gesproken worden, alle communicatie gaat tikkend op mobieltjes. Waarbij de overheid meeleest en continu ingrijpt. Er borrelt al wat aan ondergrondse ongehoorzaamheid en kritiek op Atlantis, en dat wordt flink opgeblazen door de komst van Moos en de anderen. Dit is geen leven, en samen met de professor bedenkt Moos een levensgevaarlijk plan.

Kabouters

Het boek had een naargeestig duistere klimaatroman kunnen zijn, maar daarvoor zat er veel te veel bizarheid, en humor in. Ik heb genoten van de karakters, de rarigheden, de kabouters, de zinnen, het verhaal. Ik moest vaak even herlezen of een zin aan iemand voorlezen. Vooral als de kabouters in het spel waren: ‘Maar Jezus, wat stonken de kabouters toen ze zevenenveertig minuten later uit een toiletpot omhoog kwamen.’

Zorgen en kritiek

Sjoerd Kuyper heeft flink wat zorgen en kritiek op de mensheid in dit boek gestopt: uiteraard op ons milieuschadende gedrag en het feit dat we de waarschuwingen naar niet series nemen of er niet in geloven, maar ook op de uitsluiting, opvang en omgang met vluchtelingen. En nog veel meer eigenlijk. Als verteller laat hij ook zo nu en dan van zich horen, zoals wanneer opa Leon gefrustreerd op zijn mobieltje begint rammen: ‘Het resultaat was volgens mij kjjmhnjhmwewswsmjnh, want als ik op mijn toetsenbord beuk, krijg ik ook kjjmhnjhmwewswsmjnh. Het is link om te doen, op een toetsenbord slaan, voor je het weet ben je al je tekst kwijt.’

Leeftijd

De uitgever heeft De grote vloed leeftijd 10+ gegeven, en daardoor is het een B-boek (9 tot 12 jaar) in de bibliotheken. Qua toon, humor, de leeftijd van Moos en heftigheden komt het boek volgens mij veel beter tot zijn recht in de C-kast (12 tot 15 jaar), gezellig bij Hotel De Grote L en Bizar. Helaas moet zo’n wijziging over heel veel schijven gaan en goedgekeurd worden, dus ik acht de kans klein.